Dzieje i Rozwój Wielkich Katowic jako ośrodka górnoślaskiego przemysłu i stolicy autonomicznego Województwa Śląskiego

Przedstawiamy Państwu reprint, powstałego w 1926, wydawnictwa przygotowanego z okazji włączenia Katowic do Polski w 1924 roku.

Dzieło autorstwa Władysława Gostomskiego herbu Nałęcz zbiera w sobie fakty i dane na temat Katowic uczynionych Wielkimi poprzez włączenie do nich sąsiednich gmin.

Znaczenie monografii „Dzieje i rozwój Wielkich Katowic […]” Władysława Nałęcz-Gostomskiego dla miłośnika Katowic i ich historii, to pozycja źródłowa, opisująca Katowice z tamtego okresu z ówczesnej perspektywy. Dzięki temu monografia „Dzieje i  rozwój Wielkich Katowic…” jest żelazną pozycją bibliograficzną każdej niemal książki poświęconej historii Katowic.

Jak pisze Piotr Chmiel „oceny i opinie wartościujące Nałęcza-Gostomskiego mają charakter subiektywny i po części tendencyjny, podczas, gdy opracowana przez niego dokumentacja stanowi cenny materiał źródłowy dla badaczy dziejów Katowic, szczególnie dla historyków gospodarki i kultury” [więcej w: „Katowice. Polsko-Niemiecka przestrzeń kulturowa w latach 1865-1939”, red. Grażyna B. Szewczyk, Katowice 2006].

Wspomniana dokumentacja uwidoczniona jest na stronach monografii w postaci przytoczonych danych i faktów, których w monografii autor prezentuje nader dużo. Opisując miasto po 1924 roku autor czyni to drobiazgowo, przez co ta część monografii jest bezcenna, stanowi bowiem bilans otwarcia Katowic uczynionych „Wielkimi” poprzez włączenie doń sąsiednich gmin.

Te strony decydują o wartości monografii „Wielkich Katowic” i pozwalają ją ustawić w jednym szeregu z opracowaniami Richarda Holtze Die Stadt Kattowitz – Eine kulturhistorische Studie z 1871 roku (wydanie polskie jako „Miasto Katowice. Studium kulturowo-historyczne”, 2005) i Georga  Hoffmanna Geschichte der Stadt Kattowitz z 1895 roku (wydanie polskie jako „Historia miasta Katowice”, 2003).

Trzeba i to także podkreślić, że jest to pierwsza monografia Katowic napisana i wydana po polsku.

W tej edycji papier ujednolicono, decydując się w całości na papier biały Magno Satin o gramaturze 115g, oprawę szyto-klejoną, wykonano z wykorzystaniem materiału Cialux 1894 najbardziej zbliżonym wyglądem do oryginalnego, którym obklejono tekturkę o grubości tek. 2,5 mm, tak jak w oryginale. Tasiemka (zakładka) jest granatowa, kolor kapitałki zmieniono z białego na granatowy zaś grzbiet z pół okrągłego na płaski.

W wydaniu z 1926 roku stosowano dwa kolory tłoczenia: bardziej popularny białą farbą, oraz, rzadziej występujący, z wykorzystaniem złoceń – być może te były częścią inaczej dystrybuowanego nakładu. Dla tej edycji zastosowano złocenie HS .

Do monografii załączono (wklejono) mapę, która jako Załącznik opisana jest w  spisie treści następująco: „Karta geogr. przemysłowa G. Śląska. (powiatów: Katowickiego, Świętochłowickiego i Tarnogórskiego)”. Faktycznie mapa pokazuje także spory fragment powiatu pszczyńskiego, a jej legenda mówi co innego niż opis ze spisu treści: „Mapka osiedli przemysłu górniczo-hutniczego Polskiego G.-Śląska”. Nie ma ona żadnego związku z opisem Wielkich Katowic (nie znane są nam powody jej zamieszczenia), dlatego też we współczesnej edycji na jej odwrocie wydrukowano „Plan Miasta Wielkich Katowic” opracowany i wydany w 1926 roku, tym samym co monografia. Korzystając z jej opisu na prawym marginesie możemy na niej odnaleźć granice Wielkich Katowic.